عکس و تصویر امام خمینی (ره)

این تصویر از آرشیو خانوادگی خانواده یزدان پناه (از قم) است و مربوط به اوایل انقلاب است که امام خمینی (ره) در قم حضور داشتند.

 

 

https://bayanbox.ir/view/8701779470981692317/2014-03-24-12930.jpg

مجموعه نکات تحقیقی در زمینه تفسیر علمی و اعجاز علمی قرآن کریم

برای دسترسی به این مجموعه، که به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی تهیه شده است، می توانید از پیوند زیر استفاده نمایید:

 

http://quran-scientifics.net

 

 

شگفتی علمی سوره توحید از منظر شیءگرایی در مهندسی سیستم های نرم افزاری

شگفتی علمی سوره توحید

از منظر شیءگرایی در مهندسی سیستم های نرم افزاری

ابراهیم مهری*، فارغ التحصیل دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگر قرآنی

محمد رضا بشارتی*، فارغ التحصیل دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگر قرآنی

چکیده

منطق شیءگرایی نظریه ای با قدمت نیم قرن در مهندسی نرم افزار و علوم رایانشی است که صدها پژوهشگر به صورت مستقیم و هزاران پژوهشگر به صورت غیرمستقیم در تکوین و تکامل آن نقش داشته اند و جزء معدود بنیان‏های نظری علمی در حیطه مهندسی سیستم های نرم افزاری است. بارزترین و مهم‏ترین دستاوردهای شیءگرایی، اولا برنامه نویسی شیءگرا در زمینه فن پیاده سازی سیستم ها و در ثانی نمودار کلاس در زمینه مدلسازی سیستم هاست. منطق و رویکرد شیءگرایی (چه در برنامه نویسی شیءگرا و چه در مدلسازی شیءگرا) موفقیت خود را در زمینه ایجاد سیستم‏های نرم افزاری به صورت مکرر و متواتر ثابت نموده است.

شیءگرایی (مانند هر نظریه دیگر)، بر روی ستونها (یا اصول موضوعه ای) بنا شده است، مواردی مانند: انتزاع، توارث، مدلسازی ساختاری و مدیریت پیچیدگی. تمامی این ستونها و اصول موضوعه، به روشنی و صراحت، در سوره مبارکه توحید، جمع آمده است و می توان کل نظریه شیءگرایی را بر اساس سوره توحید، بازتوصیف نمود. فی الواقع یکی از ابعاد شگفتی علمی یا اعجاز علمی در سوره توحید، در بیان کردن تمامی اصول موضوعه لازم برای روش توصیف صفات، هویتها و روش تعریف معانی برای مدلسازی و توصیف انواع موجودیتها و سامانه هاست.

در حدیثی از امام سجاد (ع) به امکان تعمق در آیات سوره توحید در آخرالزمان اشاره شده است. بر اساس برداشت علمی علامه طباطبائی (ره) از این حدیث شریف، در این مقاله پیشنهاد شده است که شاید یکی از مصادیق تعمق علمی در سوره توحید، تدبر در زمینه اعجاز علمی این سوره در زمینه علوم نرم افزاری و روش توصیف موجودیت ها و سیستم هاست.

کلید واژه ها: اعجاز علمی قرآن کریم، شیءگرایی، مهندسی نرم افزار، سوره توحید، انتزاع، توارث، مدلسازی

 

پذیرفته شده و ارائه شده در اولین همایش بین المللی مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و ششمین همایش ملی اعجاز قرآن کریم

اسفند 1400، دانشگاه شهید بهشتی (ره)، تهران، ایران.

 

متن کامل مقاله: صفحه 187 این پیوند

 

 

 

کتاب اثبات وجود خدا یا رد عقاید شش گانه ماتریالیستها

لینک دریافت متن کامل کتاب: دریافت
توضیحات:

کتاب اثبات وجود خدا و رد عقاید ششگانه مادی گرایی

متن کامل (36 صفحه)

سال چاپ: 1348 هجری شمسی

به قلم مرحوم آیه الله سید محمود هاشمی مجد بنیان گذار حوزه علمیه باقرالعلوم (ع) در غرب تهران

 

یک مقاله علوم محاسبات

UniverCity: A Formal Computation Model for Universe

http://ce.sharif.edu/~besharati/Univercity.pdf

 

سیمای امام علی (ع) در صحاح سته، بخش دوم

 امیرالمؤمنین  میزان و محک

١- رسول خدا (ص) درباره على  فرمودند: خداوند علی (ع) را بیامرزد، پروردگارا، هرکجا على هست، حق و حقیقت را در آنجا به دست او برقرار ساز[80]

 ۲- رسول خدا (ص) خطاب به على (ع) فرمودند: «یا علی (ع) تو را جز مؤمن دوست نمی دارد و جز منافق با تو دشمنی نمی کند [81]

 ۳- رسول خدا (ص) خطاب به علی (ع) و زهرا و حسنین عطا فرمودند: من با کسانی که با شما در نبرد باشند نبرد می کنم و با کسانی که با شما سازش نمایند سازش میکنم[82]

 جایگاه امیرالمؤمنین نزد رسول خدا (ص)

١- علی (ع) برادر رسول خدا (ص)ست؛ ابن ماجه از علی (ع) روایت کرده است که ایشان فرمودند: من بنده خدا و برادر رسول خدا (ص) هستم و صدیق اکبرم، پس هرکسی خود را صدیق اکبر بداند دروغگو است من هفت سال پیش از همه مسلمانان با رسول خدا (ص)ی نماز گزارده ام[83]

۲- رسول خدا (ص) خطاب به على فرمود: «تو در دنیا و آخرت برادر من هستی [84]

۳- على محبوب ترین آفریده خداوند است[85]. (حدیث طیر(

 

۴- رسول خدا (ص)ی خطاب به على فرمود: یا علی (ع)، آنچه برای خود دوست میدارم برای تو هم دوست می دارم و آنچه مکره طبع من است برای تو هم مکروه می دارم[86]

 ۵- از عایشه سؤال شد: از مردان چه کسی نزد رسول خدا (ص) محبوب تر بود؟ در پاسخ گفت: شوهر فاطمه از دیگران ارجمندتر به شمار می آمد. آری، او روزها را به روزه و شب ها را به عبادت به سر می برد)[87]

۶- در یکی از روزها رسول خدا (ص) دست حسنین را به دست خود گرفته و فرمود: کسی که مرا و این دو فرزند و پدر و مادرشان را دوست بدارد در قیامت هم درج، من خواهد بود[88]

۷- محبوب ترین زنان در پیشگاه رسول خدا (ص) فاطمه بود و ارجمندترین مردان هم علی (ع) بن ابی طالب بود[89]

۸- نماز علی (ع) یادآور نماز رسول خدا (ص) بود[90]

9- رسول خدا (ص) خطاب به على فرمود: تو از من هستی و من از تو هستم[91]

 ۱۰- رسول خدا (ص) خطاب به على می فرمایند: علی (ع) از من است و من از علی (ع) ام و او بعد از من ولی همه مؤمنان است [92]

۱۱- پیامبر گرامی اسلام فرمودند: علی (ع) از من است و من از علی (ع) هستم و کس دیگری جز من یا علی (ع) نمی تواند خوا ستّه آیین الهی را برآورده سازد[93]

 ۱۲- پیامبری کنیه «ابوتراب» را برای علی (ع)  انتخاب کرد[94]

۱۳- هنگامی که آیه مباهله (فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم...) [آل عمران / ۶۱]نازل شد رسول خدا (ص)ی علی (ع) و فاطمه و حسنین را طلبید و فرمود: بار الها، اینان اهل بیت من هستند[95]

 ۱۴- پیامبر فرمان دادند که حضرت علی (ع) از سوره برائت را از ابوبکر پس بگیرد و خودش برای مردم مکه قرائت نماید و فرمودند: از سوی خداوند دستور رسیده است که این سوره را جز کسی که اهل من است و پیوند بسیار نزدیکی با من دارد کس دیگری برای مردم مکه تلاوت نکند[96]

۱۵- رسول خدا (ص) فرمان دادند که همه درها به مسجد مسدود گردد جز در خانه علی (ع) [97]

16-پیامبر اسلام فرمود: خدای تعالی به من امر کرده چهار تن را دوست بدارید و خودش هم آن چهارتن را دوست دارد و آن ۴ تن، علی (ع)، ابوذر، مقداد و سلمان هستند[98]

۱۷- رسول خدا (ص) فرمود: بهشت مشتاق سه تن می باشد: علی (ع)، عمار و سلمان [99]

 ۱۸- کشته شدن خوارج به دست برترین فرد و پیشگویی رسول خدا (ص) از شورش خوارج و سرکوب آنان[100]

 ۱۹- رسول خدا (ص) درباره على فرمودند: خداوندا، عمر مرا تا زمانی که علی (ع) را ببینم به پایان مرس[101]

 ۲۰- رسول خدا (ص) درباره على فرمودند: خداوندا، (آزار و سختی) گرما و سرما را از علی (ع) بردار[102]

 ۲۱- رسول الله  (ص)ان درباره حضرت علی (ع) دعا فرمودند: خداوندا، حق و حقیقت را حول محور علی (ع) به گردش درآور[103]

 ۲۲- رسول خدا (ص) درود فرستادن بر خود را همراه با درود بر خانواده خود یعنی اهل بیت خواستار شدند و فرمودند: بگویید «اللهم صل على محمد و على آل محمد کما صلیت على آل ابراهیم ان مجید[104]

امام نووی می گوید: از علی (ع) بن ابی طالب ۵۸۶ حدیث از رسول خدا (ص) نقل شده است. که بخاری و مسلم بر ۲۰ حدیث از آن متفق القول اند و بخاری به تنهایی به ذکر ۹ حدیث و مسلم به ذکر ۱۵ حدیث پرداخته است[105]

پس در مجموع بخاری ۲۹ حدیث از ایشان نقل نموده است و مسلم نیز به ذکر ۳۵ حدیث از ایشان پرداخته است و این در حالی است که تعداد احادیث منقول از ابوهریره در صحیح بخاری ۱۵ برابر تعداد احادیث منقول از علی (ع) بن ابی طالب می باشد. و یا احادیث نقل شده از عایشه در بخاری بیش از ۷ برابر تعداد احادیث منقول از ایشان است.

در مجموع باید گفت که ایشان از مکثرین احادیث صحاح  ستّه نمی باشند گرچه روایات منقول از ایشان از سه خلیفه اول تا سوم بیشتر است. اکثر احادیث نقل شده از ایشان فقهی می باشد و تعدادی نیز در رابطه با حوادث و وقایع تاریخی و جنگ های صدر اسلام است.

نتیجه گیری

از بررسی روایات کتب صحاح  ستّه می توان به این نتایج دست یافت:

١- سیمای امیرالمؤمنین از منظر پدیدآورندگان صحاح  ستّه، سیمای یک صحابی بزرگوار رسول خدا (ص) می باشد. ایشان فقیهی بزرگ و مجاهدی نستوه و از سابقین در اسلام می باشند. مهم تر از همه امیرالمؤمنین علی (ع) از اهل بیت رسول خدا (ص) صلى الله علیه وسلم بوده و افتخار همسری دختر ایشان را دارد. مولا على در راه پیشبرد اسلام و اهداف متعالی آن از هیچ کوششی دریغ ننموده و به دلیل نزدیکی و همراهی رسول خدا (ص) مرجعی توانا برای بیان احکام شرعی اسلام می باشند. در بخش فضایل و مناقب به بیان بعضی از فضایل و مناقب ایشان پرداخته اند که گرچه حق مطلب ادا نشده است ولی بسیار گویا و ارزشمند است و حاکی از اعتماد و علاقه بسیار رسول خدا (ص) نسبت به ایشان می باشد. رسول خدا (ص) این بارها از ایشان با عنوان «ولی» و مولا یاد کرده اند و در روایات بسیاری ایشان را اهل بیت خود کرد و از خطاب نموده اند.

گرچه مؤلفان صحاح  ستّه در زمینه روایاتی که در اثبات ولایت و امامت و وصایت ایشان پس از رسول خدا (ص) کاربرد دارد به میان احادیث بسیار کمی پرداخته اند و حتی با بیان احادیثی از عایشه در نفی وصایت ایشان سعی نموده اند تا جریان خلافت پس از رسول الله  (ص)را توجیه نمایند، ولی در مجموع با همین دستمایه هم می توان به خوبی اسیای ملکوتی و نورانی این امام همام را از خلال احادیث صحاح  ستّه شاهد بود. |

امیدوارم که حاصل این بررسی ها بتواند همه مسلمین را به اجتماع حول این محور منین و ریسمان محکم الهی نایل گرداند تا فردای روشن و نویدبخش را نه تنها برای مسلمانان عالم، بلکه برای همه بشریت به ارمغان آورد.

 

منابع

۱- ابن اثیر، عزالدین، علی (ع) بن محمد، ۱۴۱۸ق، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، تحقیق: شیخ خلیل مأمون سیحا، بیروت، دار المعرفه

٢- ابن حجر عسقلانی، احمد بن على بن حجر، ۱۴۱۵ ق.، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق: شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه.

 ٣- ابن عبدالبر، ابی عمر یوسف بن عبدالله، ۱۴۱۲ ق.، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی (ع) . محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل.

۴- ابن ماجه قزوینی، محمدبن یزید، ۱۳۷۳ ق.، سنن ابن ماجه، تصحیح: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر. .

 ۵- ابن مغازلی، علی (ع) بن محمد بن محمد، ۱۴۰۲ ق.، المناقب، تحقیق: محمدباقر بهبودی، چاپخانه سلامیه، تهران.

۶- ابن منظور، ۱۴۰۵ق.، لسان العرب، نشر ادب حوزه.

۷- ابوریه، محمد، بی تا، اضواء على السنة المحمدیه، تهران، دار الکتاب الاسلامی، چاپ پنجم

. ۸- امینی، عبدالحسین، ۱۳۷۹ ق.، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، بیروت، دار الکتاب العربی.

9۔ بخاری، محمد بن اسماعیل، ۱۴۰۱ ق.، الجامع الصحیح، افست استانبول، بیروت، دار الفکر.

 ۱۰- ترمذی، محمد بن عیسی، ۱۴۰۳ ق.، سنن ترمذی، تحقیق: عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت، دار الفکر.

 ۱۱۔ حاکم نیشابوری، محمد بن محمد، ۱۴۰۶ ق.، المستدرک علی (ع) الصحیحین، تحقیق: یوسف المرعشلی، بیروت، دار المعرفة.

 ۱۲- حسینی جلالی، محمدرضا، ۱۴۱۳ ق.، تدوین السنة الشریفه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.

-13 ذهبی، ابوعبدالله شمس الدین، تاریخ مقدمه ۱۳۷۴ ق.، تذکرة الحفاظ، بیروت، دار احیاء التراث العربی |

۱۴- زیبدی، محمد مرتضی، تاج العروس، بیروت، مکتبة الحیاة.

۱۵- سجستانی سلیمان بن اشعث، ۱۴۱۰ ق.، سن، تحقیق: محمد اللحام، بیروت، دار الفکر 110

۱۶- صبحی صالح،۱۳۷۶ش.، علوم حدیث و اصطلاحات آن عادل نادر علی (ع) تهران انتشارات اسوه

17۔ صدوق، محمد بن علی (ع)، ۱۳۸۶ ق.، علل الشرایع، نجف، مکتبة الحیدریه.

۱۸- طوسی، محمدبن حسن، ۱۳۴۶ ش.، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.

 ۱۹- عبدالبر، عباس، ۱۴۲۱ ق.، القول الجلی فی مناقب الامام علی (ع) کرم الله وجهه، بیروت، دار المعرفه.

۲۰- عسگری، سید مرتضی، ۱۴۱۰ ق.، معالم المدرستین، بیروت، مؤسسة النعمان.

 ۲۱ ، ۱۴۲۴ ق.، ولایت امام علی (ع) در کتاب و سنت، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل بیت .

۲۲- ، ۱۴۱۵ق، القرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران، المجمع العلمی الاسلامی.

۲۳ ، ۱۳۵۷ ش، نقش ائمه در احیای دین، تهران، نشر مجمع علمی اسلامی.

۲۴- فیروزآبادی، سیدمرتضی، ۱۴۲۴ ق.، الفضائل الخمسه من الصحاح ال ستّه و...، قم، انتشارات

فیروزآبادی.

۲۵- معارف، مجید، ۱۳۷۴ش.، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، تهران، مؤسسه فرهنگی و هنری ضریح. ، ۱۳۸۱ ش، تاریخ عمومی حدیث، تهران، کویر، چاپ دوم.

 ۲۷- نجمی، محمدصادق، ۱۳۶۱ش.، سیری در صحیحین، .، تهران، شرکت افست، سهامی

۲۸- نسائی، احمد بن شعیب، بی تا، خصائص امیرالمؤمنین، تصحیح: محمدهادی امینی، مکتبة نینوى الحدیثه.

۲۹ ، ۱۳۴۸، سنن، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.

۳۰- نیشابوری، محمد بن مسلم، ۱۹۷۲ م.، صحیح مسلم، چاپ دوم، تصحیح محمد فواد عبداباقی بیروت، دار احیاء التراث العربی. ۳۱- هیثمی، احمد بن حجر، ۱۳۱۲ ق.، الصواعق المحرقه، مصر.

 

---

[1] - صحیح مسلم، کتاب الزهد 4/2298/72

[2] - ابن اثیر، اسدالغابه 3/245

[3] - همام بن منبه شاگرد ابو هریره است.

[4] - معارف، تاریخ عمومی حدیث، ص ۶۵ و ۶۶

[5] -عِقل دیه قتل است

[6] - صحیح بخاری1/118

[7] - صحیح مسلم، 4/995/467

[8] - معارف، تاریخ عمومی حدیث، ص ۶۵-۶۲

[9] - معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ص ۷۵-۶۸

[10] - تذکرة الحفاظ1/3

[11] - تدوین السنة الشریفة، ص ۲۷۵

[12] - ابوریه، اضواء على السنة المحمدیه، ص ۵۴

[13] - حسینی جلالی، تدوین السنة الشریفة، ص ۴۱۳

[14] - ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، 4/473 ؛ عسکری، القرآن الکریم و روایات المدرستین، 2/428

[15] -. نجمی، سیری در صحیحین، ص ۵۷

[16] - ابوریه، اضواء على السنة المحمدیه، ص306-302

[17] - همان، ص303-292

[18] - نجمی، سیری در صحیحین، ص ۷۳-۶۷

[19] -.. صبحی صالح، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص ۲۰۹

[20] - المناقب، ص ۵

[21] - ابن اثیر اسد الغابه3/283

[22] - صحیح مسلم 3/1441/132

[23] - شیخ صدوق، علل الشرایع، 3/136

[24] -- زبیدی، تاج العروس10/392 ؛ این منظور، لسان العرب، 15/394

[25] - طوسی، تهذیب الاحکام6/19 گنجی، کفایة الطالب، ص ۴۰۷

[26] - المستدرک علی الصحیحین3/550/6044

[27] - تذکرة الحفاظ1/10

[28] - اسدالغابه3/283

[29] - سنن ترمذی5/306 و305 ح 3818 و 3817

[30] - سنن نسائی، 6/62 تزوج المرأة مثلها فی السن

[31] - سن ابوداوود، کتاب النکاح1/490

[32] - ابن اثیر، اسدالغابه3/302

[33] - المستدرک3/143

[34] - الانابه فی تمییز الصحابه4/468

[35] - همان

[36] - صحیح بخاری، باب مناقب علی بن ابی طالب4/208

[37] -. صحیح مسلم، باب فضل علی بن ابی طالب، 4/1870 و 1871 ح 30و 31 و32سنن ترمذی، باب مناقب علی بن ابی طالب،5/302-301

سنن ابن ماجه، باب فضل علی بن بیطالب، 1/45

 

[38] - ولایت امام علی در کتاب و سنت، ص ۵۲؛ معالم المدرستین1/316

[39] - همان

[40] - صحیح مسلم، باب فضل علی بن ابی طالب، ۱۸۷۳ / ۴ ، ح ۳۶؛ سنن ترمذی، باب مناقب اهل بیت النبی 5/329-328 ح 3876

[41] - حاکم نیشابوری، المستدرک3/109

[42] - سوره احزاب، آیه ۳۳

[43] - صحیح مسلم، باب فضائل اهل بیت النبی4/1883 ح 61 المستدرک 3/147

[44] - سنن ترمذی5/328 ح 3875

[45] - الفضائل الخمسه من الصحاح ال ستّه 2/61

[46] - الصواعق المحرقه ص 136

[47] - الغدیر 1/313/294 احقاق حق ج 2

[48] - الغدیر1/73 -14

[49] -همان 1/151-73

[50] - الغدیر158-159

[51] - سنن ترمذی5/297 سنن ابن ماجه1/43

[52] -- امینی، الغدیر1/340

[53] - سنن ترمذی5/296/3796

[54] - الفضائل الخمسه من الصحاح الستّه2/9

[55] - صحیح بخاری، کتاب الاحکام4/165

[56] - صحیح مسلم، کتاب امارت3/1453 ح 1821

[57] - سنن ابوداوود، کتاب المهدی3/106

[58] - صحیح مسلم، کتاب الوصیه3/1257/19 صحیح بخاری5/143

[59] - صحیح مسلم3/1256/18 سنن نسائی6/229 سنن ابوداوود1/654/2863

[60] -صحیح بخاری 5/144

[61] - ترمذی، باب مناقب علی بن ابی طالب5/306 ح 3818

[62] - ترمذی5/305/3817

[63] - سنن ابن ماجه1/44ح120

[64] - سنن ترمذی5/298/3799

[65] - سنن ترمذی، ابواب دعوات5/190

[66] -. صحیح مسلم، 4/1883 ح ۶۱، ترمذی5/328 و361 ح 3875 و3963

[67] - سنن ترمذی5/301 ح 3807

[68] - سنن ترمذی5/301 ح 3806

[69] - سنن ابن ماجه، 2/774 ؛ سنن ابوداوود2/160/3582

[70] - صحیح بخاری5/149

[71] - سنن ابن ماجه1/55/154

[72] - صحیح مسلم، 1/160 ؛ نسائی، 1/84؛ ابن ماجه1/183

[73] - صحیح بخاری، 3/167 ؛ صحیح مسلم3/1409 ح 90

[74] - سنن ابوداوود، 2/263 ح 4073

[75] -. سنن ترمذی5/80و 81 ح 3355

[76] - سنن نسائی3/12

[77] - سنن ابی ماجه2/1222/3708

[78] - صحیح بخاری4/12؛ سنن ابن ماجه1/43 صحیح مسلم 4/1872و 1871

[79] - صحیح بخاری، 5/6 و 7 و242؛ صحیح مسلم4/2323/34 ابن ماجه 2/946

[80] - سنن ترمذی5/297/3798

[81] - سنن ترمذی5/306و299 صحیح مسلم1/86/131 سنن نسائی8/116 سنن ابی ماجه1/42

[82] - سنن ترمذی5/360/3962 سنن ابی ماجه11/52/145

[83] - سنن ابن ماجه1/44 و45 ح120

[84] - سنن ترمذی5/300

[85] - سنن ترمذی5/300

[86] - سنن ترمذی1/58

[87] - سنن ترمذی5/6362/3965

[88] - سنن ترمذی5/305/3816

[89] - سنن ترمذی5/360/3960

[90] - صحیح بخاری،1/190 و191 و200؛ صحیح مسلم2/8 ح908؛ سنن نسائی، 1/167-164 سنن ابوداوود، 5/84سنن ابن ماجه، 1/296/917

[91] - صحیح بخاری4/207و3/168 خصائص نسائی ص 88

[92] - سنن ترمذی5/296/3796

[93] - سنن ترمذی5/300/384سنن ابن ماجه1/44/119

[94] - صحیح بخاری،4/207 ؛ صحیح مسلم4/1874؛ خصائص نسائی ص129

[95] - صحیح مسلم، باب فضل علی بن ابی طالب 4/1871/32 سنن ترمذی، 5/302 و4/293/4085

[96] -

[97] - سنن ترمذی5/305

[98] - سنن ترمذی5/299/3802 ابن ماجه،1/53/149

[99] - سنن ترمذی5/332/3884

[100] - صحیح بخاری،8/53-51 صحیح مسلم، 2/744 و748/148 و156سنن ابن ماجه، 1/61/172 سنن ابوداوود، 2/427و429 ح 4763 و4768

[101] - سنن ترمذی5/306 ح3820

[102] - سنن ابن ماجه1/43 ح117

[103] - سنن ترمذی5/297/3798

[104] - صحیح بخاری،7/156صحیح مسلم، 1/305 ح65سنن ابن ماجه،1/293ح903و904 سنن ابوداوود1/221/976-978 سنن ترمذی1/301

[105] - تهذیب الأسماء و اللغات، 1/345 ؛ عبدالبر، القول الجلی فی مناقب الامام علی کرم الله وجهه ص

سیمای امام علی (ع) در صحاح سته، بخش اول

سیمای امام علی (ع) در صحاح سته

مریم هاشمی، کارشناس ارشد الهیات گرایش علوم قرآن و حدیث

سال نگارش: 1385

 

چکیده

امروزه در جهانی زندگی میکنیم که مکاتب مادی در صدد تسخیر عرصه های فرهنگی و مبارزه با معنویات هستند. و در چنین فضایی، معرفی امیرالمؤمنین علی (ع) این اسوه زهد و علم و عدالت و ظلم ستیزی و شجاعت و رأفت اسلامی برای بشریت امروز می تواند پیام آور امید و رهایی باشد.

در راستای این هدف مهّم تبیین نوع نگرش و دیدگاههای مذاهب اسلامی نسبت به ایشان و ذکر فضائل و مناقب حضرتش از زبان آنان بسیار مهم است. ترسیم سیمای امیرالمؤمنین علی (ع) در صحاح  ستّه حدیثی اهل سنت، به عنوان معتبرترین منابع حدیثی ایشان، می تواند ما را در راه دستیابی به این هدف یاری نماید. پدیدآورندگان صحاح  ستّه با بیان گوشه ای از فضایل و مناقب امیرالمؤمنین ، بر ویژگی های عالی اخلاقی، علمی، مجاهدت ها و علاقه بسیار رسول خدا (ص) به ایشان صحّه گذارده اند.

در موضوع امامت و ولایت ایشان در کتب صحاح  ستّه احادیث اندک ولی متواتری روایت شده است که می تواند دستمایه ارزشمندی برای اثبات شایستگی ایشان برای ولایت و رهبری امت پس از رسول خدا (ص)  باشد. گرچه مؤلفان صحاح  ستّه با طرح روایاتی در «نفی وصایت، ایشان از زبان عایشه در صدد توجیه جریان خلافت پس از رحلت رسول خدا (ص) برآمده اند ولی در مجموع با بررسی احادیث صحاح  ستّه حدیثی اهل سنت و با توجه به روایاتی که در فضایل و مناقب حضرتش نقل نموده اند میتوان به افضلیت ایشان در رهبری امور دینی و دنیایی مردم، پس از رسول خدا (ص) پی برد

پیشگفتار

تاریخ او را می شناسد، او اعجوبه خلقت و روح توانا و دست مشکل گشایی است که رسول الله  (ص)را در تمام مراحل دعوتش یاری می کند.

امیرالمؤمنین علی (ع) فقط یک امام برای ما شیعیان نیست. او یک سرمایه بشری و یک هدیه الهی به همه انسانهای جویای حق و عدالت و معنویت است و ناشناخته ماندن او و عدم تمک به او، خسارتی بزرگ برای همه انسانهاست. علی (ع) در طول زندگی پر فراز و نشیب و سرشار از مجاهده و تلاشش، با توفانهای سهمگینی که از عصبیت جاهلی و اشرافیت و امتیازات قومی و قبیله ای نشأت می گرفت مواجه شد؛ لیکن چون ناخدایی صبور و بصیر، کشتی هدایت را به پیش برد.

پس از رحلت رسول خدا (ص) و حوادثی که باعث شد رهبری امت از مسیر طبیعی خود خارج شود، اختلاف نظر میان مسلمین بر سر خلافت باعث گردید وحدت میان آنان دستخوش امواج فتنه گردد.

افرادی در طول تاریخ اسلام، در صدد برآمده اند تا از این اختلافات به نفع اغراض شیطانی خود بهره جویند؛ لذا برماست که با پیمودن راه تقریب مذاهب اسلامی توطئه های شوم آنان را خنثی نماییم.

یکی از مهم ترین و عملی ترین راهکارها، برای تحکیم وحدت میان مسلمین، بررسی عالمانه و منطقی مسائل مورد اختلاف است. بررسی هایی به دور از تعصبات فرقه های و تلاش هایی پیگیر در جهت روشن نمودن زوایای تاریک تاریخی و علمی مسائل مورد نزاع می تواند راه وحدت را هموار نماید.

هدف واهمیت موضوع :

 از آنجا که کتب صحاح  ستّه در میان برادران اهل سنت، دارای اعتبار و جایگاه ویژه ای می باشد، شناخت سیمای امیرالمؤمنین در این کنب، یکی از قدم هایی است که می تواند ما را در شناخت نظرات و دیدگاه های ایشان در رابطه با مسائلی چون رهبری و امامت حضرت علی (ع) و فضائل و مناقب حضرتش یاری نماید. باشد که نتیجه این بررسی ها، در راه هدف عالی و ارزشمند ما که همان تقریب مذاهب اسلامی است مؤثر افتد؛ لذا اهمیت و هدف موضوع مورد پژوهش آشکار گردیده و امیدواریم که نتیجه این بررسی ها بتواند در بهره گیری هرچه بیشتر مسلمانان جهان از این حبل متین و ریسمان محکم الهی به کار گرفته شود؛ چرا که ناشناخته ماندن شخصیتی چون علی (ع) بن ابی طالب نه تنها برای ما مسلمین، بلکه برای بشریت خسارتی بزرگ است.

سؤالات تحقیق

 امیدواریم که در این مقاله بتوانیم برای سؤالات زیر جوابی درخور و شای ستّه ارائه نماییم:

 ١- نگرش صاحبان صحاح  ستّه به شخصیت امیرالمؤمنین علی (ع) چگونه است؟

 ۲- مهم ترین ویژگی ها و صفات امیرالمؤمنین از منظر صحاح چیست؟

 ٣- دیدگاه صاحبان صحاح  ستّه به مسئله امامت و خلافت امیرالمؤمنین  چگونه است؟

۴- نتایج بررسی سیمای امیرالمؤمنین در صحاح  ستّه چیست؟

فرضیه های تحقیق

.

۱- به نظر می رسد که پدیدآورندگان صحاح  ستّه برای امیرالمؤمنین به عنوان یک صحابی بزرگوار و خلیفه چهارم مسلمین احترام زیادی قائل اند.

۲- با توجه به گرایش های خاص پدیدآورندگان صحاح  ستّه و با عنایت به شرایط سیاسی، اجتماعی زمان تألیف، احادیث زیادی را در رابطه با امامت و ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) در کتب صحاح  ستّه نمی یابیم

۳- در رابطه با فضایل و مناقب امیرالمؤمنین روایاتی در صحاح  ستّه مطرح شده است؛ گرچه این روایات بیان همه فضائل و مناقب ایشان نمی باشد.

۴- در مجموع نحوه برخورد صاحبان صحاح  ستّه با شخصیت امیرالمؤمنین ، برخوردی کاملاً مثبت و حاکی از احترام و تواضع نسبت به ایشان است.

روش تحقیق

روش تحقیق در این مقاله، توصیفی - تحلیلی است و عمدتاً به دو بخش صورت گرفته است؛ بخش اول بررسی و د ستّه بندی احادیثی است که در رابطه با حضرت علی (ع) در کتب صحاح آمده است؛ و بخش دوم بررسی اجمالی احادیث منقول از ایشان در صحاح  ستّه می باشد.

در این مقاله سعی شده است موضوعات و روایاتی مطرح گردد که حداقل در یکی از کتب صحاح درباره آن مطلب حدیثی یا روایتی آمده باشد؛ لذا از طرح احادیث مشهور و متواتری که در دیگر منابع معتبر حدیثی اهل سنت روایت شده ولی در صحاح  ستّه از آنها ذکری به میان نیامده است خودداری شده است.

پیشینه تحقیق

کتب معتبر تاریخی و حدیثی اهل سنت و شیعه صفحات زیادی را به ثبت حوادث و وقایع زندگی، سخنان، شرح مجاهدت ها و فداکاری های مولا علی (ع) در راه اسلام و زهد و علم و حمایت های بی دریغ ایشان از رسول خدا (ص) اختصاص داده اند، ولی چون موضوع این مقاله ارائه سیمای امام علی (ع) در صحاح  ستّه می باشد، منابع محدودی در اختیار داریم. یکی از کتاب هایی که پیرامون این موضوع به نگارش درآمده است (الفضائل الخمسه من الصحاح ال ستّه و غیرها من الکتب المعتبره) از سید مرتضی فیروزآبادی (م ۱۴۱۰ ق.) می باشد. علاوه بر آن کتاب موسوعه امام علی (ع) بن ابی طالب در کتاب و سنت از آقای ری شهری هم به احادیث صحاح  ستّه پیرامون شخصیت و زندگی مولا على پرداخته است.

علامه عسکری در بخش هایی از کتاب «معالم المدرستین، و در کتاب دیگرشان به نام ولایت امام على در کتاب و سنت در رابطه با این موضوع به ارائه مطالبی سودمند پرداخته اند. علاوه بر اینها کتاب ارزشمند «الغدیر» علامه امینی نیز از بهترین کتبی است که در این رابطه می توان نام برد. سید هاشم بحرانی در کتاب «علی (ع) و السنة» که به فارسی ترجمه شده است و با نام سیمای امام علی (ع) در کتاب و سنت به چاپ رسیده است، احادیث منابع معتبر و مشهور اهل سنت را درباره امام علی (ع) گردآوری نموده است. علاوه بر این کتاب ها، دو کتاب دیگر نیز در رابطه با سیمای امام علی (ع) از نظر اهل سنت به طور عام به ذکر احادیث و روایاتی از منابع معتبر اهل سنت و از جمله صحاح سنه پرداخته است. این کتاب ها عبارت اند از: «مقام الامام على ( عند الخلفاء و اولادهم وصحابة الکرام)، از نجم الدین شریف عسکری و کتاب امام علی (ع) در آرای خلفاء از مهدی فقیه ایمانی.

الته در همه کتب نامبرده به تبیین سیمای این امام همام از دیدگاه اهل سنت پرداخته شده است که در ضمن آن به احادیث مطرح شده در کتب صحاح  ستّه نیز اشاره شده است.

سازماندهی تحقیق

این مقاله در ۳ فصل سازمان یافته است. فصل اول آن کلیاتی درباره ساختار پژوهش و فصل دوم آن آشنایی با ارکان پژوهش می باشد که شامل سیری گذرا در تاریخ حدیث اهل سنت از زمان رسول خدا (ص) تا عصر ظهور صحاح  ستّه در قرن سوم هجری میباشد و بخشی نیز به معرفی مولا امیرالمؤمنین از منظر کتب تراجم و رجال اختصاص یافته است. فصل سوم در واقع مبحث اصلی این مقاله می باشد که احادیث صحاح  ستّه پیرامون شخصیت و زندگی امیرالمؤمنین شامل:

۱۔ امامت امیرالمؤمنین علی (ع)ه السلام

۲- فضائل و مناقب امیرالمؤمنین می باشد .

می باشد.

سپس یک بررسی مختصر و اجمالی درباره احادیث منقول از امیرالمؤمنین در صحاح  ستّه صورت می گیرد.

در خاتمه به نتیجه گیری و پاسخ به سؤالات مطرح شده در ابتدای مقاله در ارتباط با سیمای امام علی (ع) در صحاح  ستّه می پردازیم.

سیری گذرا بر تاریخ حدیث اهل سنت

پدیدآورندگان صحاح  ستّه این مجموعه های حدیثی را در قرن سوم هجری از میان صدها هزار حدیث منقول از رسول خدا (ص) و صحابه آن حضرت جمع آوری و تدوین نموده اند.

در اینجا ممکن است این سؤال در ذهن خواننده ایجاد گردد که چرا این کتب در قرن سوم تألیف گردیده اند؟ آیا تأخیر در گردآوری و تدوین احادیث رسول خدا (ص) خدشه ای به صحبت متن و سند این احادیث وارد نموده است یا خیر؟

لذا لازم است به طور اجمالی به سیر تدوین و کتابت حدیث از قرن اول تا سوم اشاره گردد.

نقل و کتابت حدیث در زمان رسول خدا (ص)

رسول خدا (ص) در زمان حیات خویش به تعلی (ع)م و تبیین اصول و مبانی اسلام برای مردم می پرداختند. این تعالیم گاهی به صورت خطابه و سخنرانی، و گاهی در قالب پاسخ به سؤالاتی بود که مردم مطرح می نمودند.

مردم نیز سخنانی را که از ایشان می شنیدند به صورت شفاهی و یا مکتوب نقل و ضبط می نمودند و برای یکدیگر روایت میکردند.

این نقل وکتابت به صورت پراکنده در زمان حیات ایشان صورت می گرفت البته ایشان گاهی در خلال سخنانشان مردم را از نقل نادرست سخنان خویش برحذر می داشتند و جایگاه کسانی را که به حضرتش دروغ ببندند در آتش عنوان می نمودند.

ولی در بسیاری از موارد هم در روایات داریم که حضرت افراد را به نقل و روایت سخنانشان و رساندن آن به دیگران تشویق می نمودند.

در صحیح مسلم در روایتی از قول ایشان نقل شده است که فرموده اند: «حدثوا عنّی ولا حرج»[1] (از من روایت کنید که در این کار اشکالی نیست).

دلیل دیگر بر عدم نهی ایشان از کتابت و نقل روایاتشان گردآوری و تدوین بعضی از صحیفه ها در زمان حیات رسول خدا (ص) می باشد. صحیفه صادقه و صحیفه همام و صحیفه على از این جمله می باشند.

عبدالله بن عمرو بن عاص ( ۶۵ ق.) صحیفه صادقه را از میان روایت های منقول از ایشان در زمان حیات رسول الله  (ص)و جمع آوری نمود و ایشان مخالفتی نفرمودند. ابن اثیر تعداد روایات این صحیفه را هزار روایت نقل نموده است [2]

صحیفه همام[3]نیز از کتبی است که در نیمه اول قرن نخست تدوین شده است[4]

علاوه بر اینها روایات مکرری است که درباره صحیفه علی (ع) در صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن نسائی و دیگر منابع معتبر حدیثی اهل سنت نقل شده است که متن مکتوبی در رابطه با موضوعاتی خاص بوده است.

بخاری در صحیح خود ۹ بار احادیثی در رابطه با صحیفه با اندک اختلافاتی در متن روایت نموده است. به عنوان مثال در «کتاب العلم، درباره آن چنین روایت کرده است:

این صحیفه مشتمل بر مطالب و روایاتی درباره عِقل[5]، آزادی اسیران و اینکه مسلم به خاطر کافر کشته نمی شود، بوده است[6]

بخاری در کتاب علم، کتاب جهاد، باب دیات، باب حرم مدینه، از کتاب حج و باب ذمة المسلمین و غیره از این صحیفه نام برده است.

مسلم در روایتی نقل نموده است: حدود مدینه و دو کوه غیر و ثور هم جزء مطالبی است که در این صحیفه آمده است [7]

از مکتوبه های حدیثی دوران رسول خدا (ص) می توان به صحیفه سعد بن عباده انصاری سمرة بن جندب، ابن عباس و جابر بن عبدالله انصاری اشاره نمود [8]

در کتب رجالی شیعی نام تعدادی از اصحاب ائمه که در قرن اول به نگارش احادیث اقدام می نمودند آمده است از جمله کتاب ابورافع موسوم به «السنن والاحکام والقضایا، و کتاب اصبغ بن نُباته مجاشعی و زیدبن وهب جهنی و ابوذر غفاری و نسخه سلمان فارسی مشتمل بر حدیث جاثلیق رومی و...[9]

این نمونه هایی بود که دلالت می کرد بر اینکه نقل و ضبط احادیث در زمان رسول خدا (ص)ی منعی نداشته است.

نقل و کتابت حدیث در زمان خلفای سه گانه

در زمان خلفای سه گانه مردم از نقل و کتابت حدیث نهی می شدند. ذهبی در (تذکرة الحفاظ) نقل کرده است:.

ابوبکر پس از رسول خدا (ص) مردم را جمع کرد و گفت. اگر از رسول خدا (ص) حدیثی نقل نمایید که در آن اختلاف دارید آنانی که پس از شما می آیند اختلافاتشان بیشتر خواهد شد. پس از رسول خدا (ص) ٫ حدیثی نقل ننمایید اگر کسی از شما سؤال کرد بگویید قرآن در بین ماست، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام بشمارید [10]

ذهبی درباره نقل حدیث رسول خدا (ص) در زمان عمر چنین نوشته است:

 عمر سه نفر از صحابه یعنی ابن مسعود، ابودرداء و ابومسعود انصاری را در مدینه حبس کرد و گفت شما از پیامبر فراوان حدیث نقل کرده اید.

حسینی جلالی در این باره می نویسد:

عمر در جلوگیری از نقل و کتابت حدیث بسیار سختگیر بود و این سختگیری وی با گفتن جملة « احسبنا کتاب الله» بر بالای بستر پیامبر آغاز شد و تا سوزاندن کتب حدیث در زمان خلافتش پیش رفت[11]

سیاست منع تدوین و نقل حدیث در زمان عثمان هم پیگیری شد.[12]

در مجموع درباره انگیزه سه خلیفه برای جلوگیری از نقل و نگارش حدیث، محققان اهل سنت سه دلیل آورده اند:

١- جلوگیری از اختلاف میان مسلمانان؛

 ٢- جلوگیری از نسبت خلاف به پیامبر دادن

٣- جلوگیری از تصور ناکافی بودن قرآن برای هدایت بشر.

اما محققان شیعی علت این ممانعت را حوادث سیاسی - اجتماعی صدر اسلام و جلوگیری از نقل و کتابت احادیث در فضائل و مناقب امیرالمؤمنین و به خصوص روایاتی که در رابطه با وصایت و جانشینی ایشان بوده است عنوان می نمایند [13]

نقل و کتابت حدیث در زمان بنی امیه

در زمان بنی امیه سیاست سه خلیفه اول پیگیری شده، علاوه بر آن سیاست ترویج و اشاعه احادیث موضوعه و سیاست پلید و شوم ناسزاگویی به علی (ع) بر فراز منابر در پیش گرفته می شود.

علمای دربار معاویه چون کعب الاحبار روایاتی در فضایل خلفای سه گانه و مذمّت على جعل می نمایند و حکومت هم از آنان حمایت می کند. البته افرادی چون کعب الأحبار و تمیم داری از زمان عمر اجازه نقل احادیث را دریافت می دارند و حمایت می شوند[14]

حاکمان دیگر اموی نیز این سیاست را در پیش می گیرند تا زمان عمر بن عبدالعزیز که در سال ۹۹ هجری به خلافت می رسد. وی که حاکم دادگری بود دست به اصلاحاتی زد؛ از جمله ناسزاگویی به على را بر فراز معابر ممنوع اعلام کرد و فرمان رسمی کتابت و تدوین حدیث را صادر نمود. و فدک را نیز به اهل بیت بازگرداند..

پس از فرمان رسمی کتابت حدیث توسط عمر بن عبدالعزیز و به طور کلی از قرن دوم به بعد، مصنفات حدیثی، مسانید، معاجم و سنن پا به عرصه وجود گذاشتند.

پیامدهای ممنوعیت نقل و نگارش حدیث

ممنوعیت نقل و نگارش حدیث پیامبر این پیامدها و تبعات سوئی به جای گذاشت از جمله فراموشی بعضی از احادیث رسول خدا (ص) ، رواج نقل به معنی در روایات و پیدایش احادیث معلل و موضوعه، اسرائیلیات و قصه پردازی در حوزه حدیث را می توان نام برد.

نقل و کتابت حدیث در زمان بنی عباس .

از قرن دوم هجری که جریانات فکری و فرهنگی نضج گرفت، حاکمان عباسی به دلایل مختلف از جمله موضع گیری در مقابل ائمه دست به حمایت از تدوین نگارش احادیث زدند.

در ابتدا احادیث تبویب و عنوان بندی موضوعی نداشت و فقط محدّثان احادیث را جمع آوری می نمودند ولی کم کم مجموعه ها و کتب حدیثی تبویب موضوعی یافت کتاب موطأ مالک بن انس اولین کتاب مبوبی بود که تدوین شد. سپس مسانید و صحاح پا به عرصه وجود گذاشتند.

صحاح  ستّه حدیثی اهل سنت

در قرن سوم هجری صحاح  ستّه حدیثی اهل سنت تدوین و نگارش شد که عبارت بودند از کتاب های صحیح بخاری، صحیح مسلم معروف به صحیحین و چهار کتاب سنن ابو داوود، سنن ترمذی، سنن نسائی و سنن ابن ماجه که به «سنن اربعه» معروف می باشند.

بعضی از دانشمندان اهل سنت در مورد روایات صحیحین به مبالغه پرداخته و در این زمینه تعصب شدیدی به خرج می دهند و همه روایات این دو کتاب را صحیح و معتبر می دانند.

محمد بن یوسف شافعی گفته است: اولین کتاب صحیح بخاری و سپس صحیح مسلم است و این دو کتاب بعد از قرآن مجید صحیح ترین کتاب هاست[15]

واقعیت این است که احادیث این کتب ششگانه توسط محققین اهل سنت و شیعه به بوته نقد و بررسی کشیده شده است. به عنوان مثال کتاب اضواء على السنة المحمدیه، با استناد به تحقیقات بسیاری از بزرگان اهل سنت گوشه ای از مشکلات احادیث کتاب های بخاری و مسلم را نشان داده است [16]

از طرفی تدوین کتاب های المستدرک» و «العلل» که بعد از صحاح  ستّه صورت گرفت خود دلیل بر این است که اولا آنچنان که ادعا می شود همه احادیث این کتب صحیح نبوده و احادیث موقوف و حتی موضوعه در آنها به چشم می خورد و ثانیا همه احادیث صحیح، در این کتب جمع آوری نشده است. دانشمندان و محققان بسیاری از قدما و متأخرین دست به نقد احادیث صحیحین زده اند؛ از جمله حافظ دارقطنی، ابوزرعه رازی و ابن حجر عسقلانی و ابوبکر باقلانی از قدما[17] و از محققین معاصر نیز افرادی چون شیخ محمد عبده و رشیدرضا و احمد امین نیز به نقد احادیث بخاری پرداخته اند [18]

اما با همه اینها، اکنون کتب صحاح  ستّه در میان اهل سنت جایگاه ویژه ای داشته و از اعتبار فراوانی برخوردار است و از این جهت است که در این مقاله بر آنیم که به تبیین و ترسیم سیمای امیرالمؤمنین از منظر این کتب بپردازیم.

اینک به معرفی کوتاهی از کتب صحاح  ستّه می پردازیم.

١۔ صحیح بخاری یا (الجامع الصحیح) از ابو عبدالله محمد بن اسماعیل بخاری (م ۲۵۶ ق.)

2۔ صحیح مسلم از ابو الحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (م ۲۶۱ ق.)

 ٣- سنن ابوداوود از سلیمان بن اشعث بن اسحق سجستانی (م ۲۷۵ ق.)

 ۴- سنن ترمذی از ابوعیسی محمدبن عیسی بن تنوره (م ۲۷۹ ق)

۵۔ سنن نسائی (مسمی به مجتبی) از ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب (م ۳۰۳ق.)

۶- سنن ابن ماجه از محمد بن یزید بن ماجه قزوینی (م ۲۷۳ ق)

صبحی صالح عقیده دارد: برای هر یک از کتب ششگانه وجه تمایزی است که با آن شناخته می شود. بنابراین اگر کسی طالب فقه باشد بایستی به صحیح بخاری و اگر لب مطلب بدون حواشی را بخواهد به صحیح مسلم و اگر زیادی معلومات در علم حدیث را بخواهد به جامع ترمذی و اگر فراگیری احکام را بخواهد به سنن ابوداوود و اگر تقسیم خوب ابواب فقهی منظور باشد به سنن ابن ماجه مراجعه نماید ولی در کتاب نسائی بیشتر این مزایا به کثرت قابل دسترسی است[19]

امیرالمؤمنین علی (ع) از منظر کتب تراجم و رجال

 علی (ع) بن ابی طالب پسرعم رسول خدا (ص) و از یک شجره طیبه می باشند. ابن مغازلی از قول مصعب بن عبدالله می نویسد:

او علی (ع) فرزند ابی طالب و ابی طالب فرزند عبدالمطلب و عبدالمطلب فرزند هاشم و هاشم فرزند عبد مناف و عبد مناف فرزند قصی و قصی فرزند کلاب و او فرزند مُرّه و مرّه فرزند کعب و... است [20]

ترمذی نیز از زبان رسول خدا (ص) به معرفی اسلاف ایشان، که همان اسلاف علی (ع) بن ابی طالب می باشد پرداخته، در روایتی از «واثلة بن اسقع» از قول رسول خدا (ص) می گوید:

همانا خداوند از اولاد ابراهیم، اسماعیل را از اولاد اسماعیل بنی کنانه را برگرید و از بنی کنانه قریش را و از قریش بنی هاشم را و از بنی هاشم من را برگزید.

ابن اثیر، کنبه ایشان را ابوالحسن و نام مادر ایشان را فاطمه دختر اسد بن هاشم و خانواده ایشان را اولین خانواده ای که دو زوج از بنی هاشم با هم ازدواج کرده اند، نوشته است.

وی می نویسد: «ایشان داماد و همسر دختر رسول خدا (ص) فاطمه سیده زنان عالم است و ایشان اولین خلیفه از بنی هاشم هستند[21]

مادرشان نام «حیدره» را بر ایشان نهاد. مسلم در روایتی طولانی از جنگ خیبر، در نقل رجزهای حضرت علی (ع) علی (ع)ه السلام

در جنگ و هماوردی ایشان در مقابل مرحب خیبری از قول ایشان نقل نموده است که مادرم مرا «حیدره» نامید[22]

شیخ صدوق در روایتی از قول فاطمه بنت اسد نقل می کند که من داخل بیت الله الحرام شدم و از خرمای بهشتی خوردم هنگامی که خواستم خارج شوم هاتفی ندا در داد که یا فاطمه، او را على نام بگذار[23]

القاب ایشان را ((وصی))[24]، (مرتضی)، (حیدر) و «امیرالمؤمنین» نوشته اند.

ولادت ایشان را در روز جمعه، ۱۳ ماه رجب، ۳۰ سال بعد از عام الفیل در مکّه مکرّمه نوشته اند[25]. حاکم اخباری را که دلالت دارد ایشان در «جوف کعبه» به دنیا آمده اند متواتر می داند[26]

ذهبی ایشان را از سابقین در اسلام معرفی می نماید [27] و ابن اثیر درباره ایشان می نویسد: ایشان بنا بر نظر عده کثیری از علما اولین فردی است که اسلام آورده است [28]

ترمذی در سنن خویش در روایاتی ایشان را اولین فردی که به رسول خدا (ص) ایمان آورد و نخستین کسی که با ایشان نماز گزارد معرفی می نماید [29]

نسائی به سند خود از عبدالله بن بریده از پدرش نقل کرده است: ابوبکر و عمر از فاطمه خواستگاری کردند. رسول خدا (ص) فرمود: او کوچک است، سپس علی (ع) از او خواستگاری کرد که پیامبر خدا فاطمه را به ازدواج او درآورد[30]

وعلی (ع) زره خود را مهریه ایشان قرار داد.[31]

شهادت ایشان به دست ابن ملجم مرادی که فردی از خوارج بود، صورت پذیرفت. سن ایشان را در هنگام شهادت ۵۷ تا ۶۳ سال نوشته اند[32]

حاکم روز شهادت ایشان را در ۲۱ رمضان[33]  و ابن حجر ۱۷ رمضان سال ۴۰ هجری نوشته است[34]

وی مدت خلافت ایشان را ۴ سال و ۸ ماه و ۱۵ روز نوشته است [35]

امیرالمؤمنین علی (ع) در آینه روایات صحاح  ستّه

در بررسی احادیث کتب صحاح  ستّه با دو د ستّه روایات در ارتباط با مولا علی (ع) روبه رو هستیم:

 دسته اول احادیثی هستند که درباره ایشان و در شأن حضرتش از رسول خدا (ص) و صحابه نقل شده است.

دسته  دوم احادیثی هستند که از حضرت علی (ع)  در مورد موضوعات گوناگون نقل شده است.

از احادیثی که در شأن ایشان نازل شده است مهم ترین قسمت روایاتی هستند که در زمینه اثبات امامت و ولایت ایشان کاربرد دارد مثل حدیث منزلت، ثقلین، ولایت (غدیر) و... علاوه بر آن احادیثی در فضائل و مناقب حضرتش روایت شده است که در رابطه با ایمان، علم، شجاعت، میزان و محک بودن و جایگاه رفیع ایشان نزد رسول الله  (ص) می باشد.

در ذیل هر کدام از این عناوین به ذکر روایاتی از کتب صحاح  ستّه اقا ام گر د یاه است و سپس در تایباد همان مطلب و همان روایت به چند منبع معتبر حادیثی دیگر اهل سنت هم اشاره گردیده است؛ لذا از ذکر احادیثی که بعضا بسیار مشهور و متواتر هم هستند، ولی در صحاح  ستّه، ذکری از آنها به میان نیامده است خودداری گردیده است. با امید به اینکه این بررسی ها در مجموع بتواند ما را به ارائه سیمای این امام همام از منظر کتب صحاح  ستّه نایل نماید.

حدیث منزلت

یکی از احادیثی که در چهار کتب از کتب ششگانه اهل سنت درباره امیرالمؤمنین از روایت شده است، حدیث منزلت می باشد. در این روایت پیامبر اسلام کا خطاب به مولا على می فرماید:

آیا خرسند نیستی که از اینکه منزلت تو در نزد من مثل منزلت هارون در نزد موسی باشد.»

به عنوان مثال بخاری در صحیح خویش در کتاب فضائل اصحاب النبی در باب مناقب علی (ع) بن ابی طالب روایت کرده است:|

محمد بن بشار و او از غندر و او از شعبه و وی از سعد روایت کرده است که گفت: شنیدم ابراهیم بن سعد از پدرش روایت نموده که رسول خدا (ص) ای خطاب به على فرمود: آیا خرسند نیستی از اینکه منزلت تو در نزد من مثل منزلت هارون در نزد موسی باشد[36]

این عبارت در روایاتی که در صحیح مسلم، سنن ترمذی و سنن ابن ماجه نیز آمده است [37]تکرار شده است و در اکثر آنها در ادامه این جمله آمده است: «الا انه لا نبی بعدی، (جز اینکه بعد از من پیامبر دیگری نخواهد آمد(.

دلالت حدیث منزلت

 با بررسی آیاتی که در رابطه با هارون و موسی در قرآن کریم آمده است[38] به این نتیجه می رسیم که هارون بر موسی نقش برادر، وزیر، پشتیبان، همکار و یاور موسی در امر رسالتش را دارا باشد و موسی ایشان را به عنوان خلیفه و چاشنی در میان امت برای هدایت و اصلاح امور مردم قرار داده است؛ لذا بر اساس این روایات تمام این مناصب جز منصب نبوت و پیامبری به علی (ع) بن ابی طالب واگذار گردیده است.

علامه عسکری با اشاره به کلمه «منّی» در روایت فوق می نویسد:

از مناصب هارون برای علی (ع) یاری و همکاری با پیامبر در بازگو نمودن احکام الهی و مرجعیت و حجیت قول ایشان در امور دینی و تبلیغی برای امت استنباط می شود[39]

.

حدیث ثقلین

یکی دیگر از احادیثی که در زمینه اثبات امامت و ولایت مولا علی (ع) و در شأن ایشان از زبان رسول خدا (ص) نقل گردیده است، حدیث ثقلین است.

در این حدیث پیامبر گرامی اسلام به دو ثقل گرانبها یعنی ثقل اکبر (کتاب خدا) و ثقل اصغر (اهل بیت) اشاره می نمایند و بر عدم جدایی این دو تا قیامت و نقش ارزشمند این دو در هدایت و جلوگیری از گمراهی مردم تأکید می نمایند.|

در میان کتب صحاح  ستّه در صحیح مسلم و سنن ترمذی این حدیث نقل شده است[40]

این روایت در حجة الوداع هنگام بازگشت از سفر حج از رسول خدا (ص) نقل شده است که ایشان مردم را جمع نموده و پس از ایراد خطابه ای می فرمایند:

من به زودی دعوت حق را اجابت کرده از میان شما رخت بر می بندم. پیش از آنکه راهی آخرت شوم دو اثر گرانبها که یکی ارزنده تر از دیگری است در میان شما باقی می گذارم. آن دو کتاب خدا و عترت من است. پس بنگرید که با آنان چگونه برخورد می کنید و این دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا در کنار حوض کوثر به ملاقات من برسند.»

سپس دست حضرت علی (ع) را گرفته و می فرمایند:

پس هر کسی که من مولای اویم این بزرگوار مولای اوست. پروردگارا، دوست او را دوست بدار و دشمنش را دشمن شمار[41]

حاکم این حدیث را به قواعد حدیث شناسی بخاری و مسلم از حدیث های صحیح می شمارد.

دلالت حدیث ثقلین

در ابتدا باید مصادیق اهل بیت و عترت در این روایت مشخص شود؛ گرچه ایشان با عبارت «من کنت مولاه فعلى مولاه، در ادامه خطابه خویش حضرتش را معرفی نموده اند و با توجه به فرازهای ابتدای خطبه که ایشان از رحلت خویش و قریب الوقوع بودن آن خبر داده اند آنچه اهمیت پیدا میکند مسئله جانشینی و خلافت ایشان و معرفی فرد با صلاحیتی است که باید این امر را بر عهده بگیرد و این مراسم و این خطبه و این عبارات چیزی جز تعیین جانشین و ولی امر مسلمین بعد از رسول خدا (ص) را بیان نمی نماید.

اما توجه خواننده محترم را به روایتی از عایشه در صحیح مسلم جلب می نماییم که پیامبر گرامی اسلام با انداختن کساء بر سر علی (ع) و فاطمه (س) و حسنین و قرائت آیه تطهیر به روشنی منظور خود را از اهل بیت بیان می نمایند.

مسلم به سند خود در روایتی از عایشه نقل کرده است: «بامداد یکی از روزها رسول خدا (ص) عبایی را که از پشم سیاه بافته شده بود بر دوش داشت و عازم بود از خانه بیرون برود. در آن حال حسن بن علی (ع) وارد شد. حضرت او را در زیر عبا جا داد. پس از آن جسین وارد شد، حضرت او را در زیر آن عبا جا داد. بعد از آن فاطمه آمد او را هم در زیر عبا برد. پس از آن على آمد او را نیز در زیر عبا درآورد. سپس این آیه را تلاوت کرد: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا[42].[43]

این حدیث به طریق دیگر در سنن ترمذی به نقل از عمر بن ابی سلمه نقل شده است[44]

فیروزآبادی حدیث ثقلین را از نظر سندی در کمال صحت و قوت می داند و از احادیث صحیح، مستفیض و متواتر به شمار می آورد [45]

ابن حجر در الصواعق می نویسد: «حدیث ثقلین به طرق زیادی از بیست و اندی صحابی نقل شده است[46]

حدیث ولایت (غدیر)

شاه بیت این حدیث جمله معروف «من کنت مولاه فعلى مولاه» از رسول خدا (ص) است که در ادامه حدیث ثقلین و پس از حجة الوداع پیامبر در جمع عظیم مردم در آن گرمای طاقت فرسا عنوان نمودند و سپس در حق ایشان دعا نموده و فرمودند: خداوندا، کسی که علی (ع) را والا بدارد والا بدار و کسی که علی (ع) را خوار کند خوار گردان.

حدیث غدیر از احادیث متواتری است که بسیاری از کتب و منابع اهل سنت به . تواتر آن اعتراف نموده اند[47] و علامه امینی در «الغدیر» نام ۱۱۰ نفر از صحابه و. ۸۴ نفر تابعین را به حروف الفبا نقل نموده است که حدیث غدیر را روایت نموده اند[48]. وی همچنین نام ۳۶۰ نفر از علمای اهل سنت را که حدیث غدیر را در کتاب هایشان آورده اند ذکر نموده است[49]. ایشان همچنین از ۲۶ نفر از علمای اهل سنت که تألیفاتی درباره حدیث غدیر داشته اند نام می برد از جمله ابن جریر طبری و ابن عقده و ابوبکر جعابی و دار قطنی و شمس الدین ذهبی، کراجکی، حسکانی، ابن جزری، ابوسعید سجستانی و...[50]

جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه را باز میان کتب صحاح و سنن ترمذی و سنن ابن ماجه روایت کرده اند [51]

 دلالت حدیث غدیر

آنچه در فهم عبارت «من کنت مولاه فعلى مولاه، مورد مناقشه قرار گرفته است معنی کلمه مولی است که عده ای آن را در معنی «حب و دوستی به کار برده اند و در نتیجه از آن معنی ولایت و سرپرستی را نفی مینمایند در حالی که یکی از بارزترین معانی کلمه مولا اولی به تصرف بودن است. به علاوه وقتی ولایت علی (ع) بن ابی طالب از جنس همان ولایت رسول الله  (ص)و بر مردم است و ولایت ایشان سرپرستی همه امور دینی و دنیوی مردم بوده است؛ لذا کاربرد این کلمه در این معنی معقول تر و به حقیقت نزدیک تر است و با توجه به شرایط زمانی ایراد این سخنان و جمع نمودن مردم در آن گرمای طاقت فرسا و سپس بیعت و تهنیت گویی مردم به علی (ع) بن ابی طالب * و دیگر قراین موجود، منظور رسول خدا (ص) از «ولی» بودن ایشان همان اولویت ایشان در تصمیم گیری نسبت به امور دینی و سرپرستی امور دنیوی مردم بعد از خویش است و آنچه از اشتهار ایشان به «وصی» در ادبیات و اشعار آن زمان هم بر می آید کاربرد کلمه مولی در اشعار و ادبیات آن زمان[52]، حاکی از آن است که پیامبر گرامی اسلام در روز غدیر خم، امیرالمؤمنین را به خلافت و جانشینی و ولایت امری بعد از خویش منصوب نمودند.

در سنن ترمذی روایتی نقل شده است که پیامبر گرامی اسلام ، علی (ع) را با عبارت «علی (ع) ولیکم من بعدی، ولیّ همه مؤمنان بعد از خود خوانده است[53]

فیروزآبادی درباره قرینة لفظی «من بعدی در این حدیث شریف می نویسد: قرینه لفظی "من بعدی نشان میدهد که ولی در مشهورترین معنای آن یعنی "مالک امر بودن" به کار رفته است... و در اینجا منظور کسی است که حق تصرف در امور و شئون مربوط به آن شخص را دارد که از طرف او "ولی" معرفی شده است[54]

حدیث «انّ الائمه من قریش»

از میان کتب صحاح  ستّه چهار کتاب صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداوود و سنن ترمذی، روایتی از رسول خدا (ص) را نقل نموده اند که ایشان فرموده اند: دوازده نفر امیر و فرمانده اند[55]. و یا این روایت: این دین همیشه تا قیام قیامت و تا هنگامی که ۱۲ خلیفه بر سر شما باشند استوار و پابرجاست این خلفا همگی از قریش هستند[56]

ترمذی و ابوداوود نیز روایاتی قریب به این مضامین آورده اند [57]

 دلالت حدیث «ان الائمه من قریش»

با توجه به فرموده رسول خدا (ص) در حدیث ثقلین که بر عدم جدایی قرآن و اهل بیت تأکید نموده اند و اینکه برای جلوگیری از گمراهی به آنان باید تمسک کرد؛ لذا باید خلیفه ای از جانب رسول خدا (ص) در طول زمان همراه قرآن برای هدایت انسان ها وجود داشته باشد و این با عقیده شیعه اثنی عشری و اعتقاد به مهدویت کاملا انطباق دارد. بنا بر عقیده ما شیعیان، جانشینان رسول خدا (ص) ۱۲ نفرند و آخرین ایشان حضرت مهدی (عج) می باشند که زنده و غایب هستند و مردم از وجود ایشان بهره می برند.

احادیث نفی وصایت

در کنار احادیث مسند و متصل و صحیحی که از رسول خدا (ص) عنوان شد، احادیثی به نقل از عایشه، ابن عباس و حتی به نقل از حضرت علی (ع) در صحاح  ستّه نقل شده است که بر این مفهوم که پیامبر در مورد خلافت و جانشینی کسی وصیتی نفرموده اند تاکید میکند. که این احادیث از دو یا چند حدیث تجاوز نمی نماید که ما آنها را تحت عنوان احادیث «نفی وصایت» مطرح می نماییم.

در یکی از این احادیث به نقل از عایشه روایت شده است که او در پاسخ کسانی که علی (ع) را وصیّ رسول خدا (ص) می خوانند می گوید:

او (رسول خدا (ص) کی به علی (ع) وصیت کرد در حالی که در هنگام رحلت سرش در میان سر و سینه من بود و در این باره به چیزی وصیت ننمود[58]

و یا در روایت دیگری از قول عایشه نقل می کنند:

رسول خدا (ص) از خود، دینار و درهمی و یا گوسفند و شتری باقی نگذاشت و به هیچ چیزی وصیت نکرد[59]

و یا بخاری در روایت دیگری از قول طلحة بن مصرف نقل می کند که عبدالله بن ابی اوفی گفته است که پیامبر «به کتاب خدا وصیت کرده[60]."

دلالت احادیث «نفی وصایت»

روایاتی که نقل شد و روایات شبیه به اینکه وصایت پیامبر را درباره حضرت علی (ع) یا هر کس دیگری نفی می کند در واقع به دنبال صحه گذاشتن بر جریان جانشینی پس از رسول خدا (ص) می باشد و هرگز با احادیث مسند و صحیحی مثل حدیث منزلت و ثقلین و غدیر قدرت برابری ندارد. از طرفی چه کسی گفته است که حتما رسول خدا (ص) باید در آخرین دقایق عمر وصیت نمایند؟ مگر اجتماع عظیم مردم در غدیر خم جای مناسب تری برای این سفارش و وصیت نمی باشد.

آیا حدیث ثقلین و کساء به اندازه کافی برای بیان افضلیت ایشان بر سایرین گویا نمی باشد؟ علاوه بر اینها مسئله طرح احادیث «نفی وصایت و تصریح بر آن خود دلیلی بر این است که در جامعه آن زمان بحث وصایت حضرتش مطرح بوده است. ممانعت از نوشتن وصیت رسول الله  (ص)در «یوم الخمیس و همه تلاش هایی که در جهت دکتمان وصیت، ایشان درباره على صورت گرفت نمی تواند حقایق را پنهان نماید و با همین تعداد اندک روایاتی که در زمینه امامت و وصایت ایشان کاربرد دارد و در صحاح  ستّه مطرح شده است وصایت امیرالمؤمنین خلافت بلافصل ایشان قابل اثبات است.

فضائل و مناقب امیرالمؤمنین

درباره فضائل و مناقب ایشان در کتب صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن ترمذی و ابن ماجه در باب فضائل و مناقب صحابة رسول خدا (ص) احادیثی نقل شده است که این فضایل مطرح شده؛ گرچه بیان همه منقبت های ایشان نمی باشد ولی در جای خود بسیار گویا و مهم است. و هیچ حدیث و با روایتی در کتابهای صحاح  ستّه در رد یا نکوهش امیرالمؤمنین نقل نشده است. به

در اینجا برای جلوگیری از طولانی شدن این مقال، این احادیث را از کتب صحاح ستّه به طور خلاصه ذکر می نماییم.

 ایمان امیرالمؤمنین (ع)

1- نخستین کسی که افتخار تشرف به آیین اسلام را دارد على است[61]

۲- اولین کسی که با پیامبر نماز گزارد علی (ع) بن ابی طالب بود[62]

٣- حضرت علی (ع) لا فرمود: من بنده خدا و برادر رسول خدا (ص) و صدیق اکبرم و اگر کسی پس از من مراتب یادشده را ادعا کند دروغگوست. من هفت سال پیش از همه مردم نماز گزاردم[63]

۴- پیامبر اسلام حدیثی به علی (ع) که در حال وصله زدن کفش رسول خدا (ص) بودند اشاره نموده و فرمودند: او کسی است که حق تعالی او را به پذیرش ایمان آزمایش کرده است[64]

 ۵- پیامبر اسلام به على فرمودند: آیا می خواهی به تو کلماتی را بیاموزم که با گفتن آنها خدای تعالی تو را بیامرزد؟ هرچند تو آمرزیده خدای تعالی می باشی[65]

6-آیه تطهیر در شأن اهل بیت روایت شده است و رسول خدا (ص) با انداختن کساء بر سر حضرت علی (ع) بن ابی طالب و حضرت فاطمه (س) و امام حسن و امام حسین (ع )و فرائت آیه تطهیر [احزاب | ۳۳] آنان را اهل بیت خویش خواند و در حق آنان دعا نمود[66]

 علم و حکمت امیرالمؤمنین

۱۔ رسول خدا (ص) فرمود: من خانه حکمت هستم و علی (ع) در آن خانه است[67]

۲- على می فرمود: هرگاه از رسول خدا (ص) سؤالی داشتم پاسخ مرا میداد و هرگاه ساکت بودم و سؤالی نداشتم رسول خدا (ص) با بیانات خویش مرا مستفیض می فرمود[68]

 ٣- پیامبران هنگامی که حضرت علی (ع) را برای داوری به یمن می فرستادند در حالی که ایشان جوان بودند در حق ایشان دعا فرمودند: «خداوندا، دل او را هدایت کن و زبانش را استوار ساز»

علی (ع) فرموده است: پس از آن دعا من در قضاوتم میان دو شخص به هیچ گونه شک و شبهه ای دچار نشدم[69]

 ۴- عمر بن خطاب گفته است: «علی (ع) از همه ما به داوری آشناتر می باشد[70]

5۔ رسول خدا (ص) فرمود: «علی (ع) بن ابی طالب از همه مردم به قضاوت آگاه تر است[71]

۶- عایشه در پاسخ پرسشی که از او درباره «مسح بر پشت کفش، می شود می گوید: برای پاسخ مسئله به علی (ع) مراجعه کن که او از من داناتر است [72]

۷- در صلح حدیبیه، على صلحنامه را با خط خویش کتابت نمود و...[73]

 ۸- على خطابه های رسول خدا (ص) را برای مردم تقریر و تعبیر می نمود[74]

9- على  برای هم صحبتی و اخذ معارف الهی از رسول خدا (ص) تنها کسی بود که صدقه پرداخت و به آیه عمل نمود و از قول ایشان نقل شده است که فرمودند: وقتی آیه «ءاشفقتم أن تقدموا بین یدی نجو یکم صدقات...» [مجادله /۱۳] نازل شد خداوند از برکت وجود من بود که بر امت منت نهاد و صدقه نجوا را برداشت[75]

10- على فرمودند: برای من در نزد رسول خدا (ص) مرتبه و منزلتی بود که برای کسی از مردمان وجود نداشت. من هر روز سحر خدمت ایشان می رفتم و می گفتم: سلام بر شما ای نبی خدا، و اگر ایشان تنحنح میکرد منصرف میشدم و به نزد خانواده خود می رفتم وگرنه داخل می شدم و به حضور ایشان شرفیاب می گردید[76]

 ۱۱- علی (ع) می فرماید: برای من در نزد رسول خدا (ص) دو بار در شبانه روز، یک بار در شب و یک بار در روز اجازه ورود به خانه ایشان بود هنگامی که مراجعه می کردم اگر حضرت در حال نماز خواندن بودند تنحنح می کردند[77]

. شجاعت امیرالمؤمنین

 ١- پیامبر گرامی اسلام در جنگ خیبر فرمودند: فردا پرچم را در اختیار مردی می گذارم که خدا و رسول او را دوست می دارد و خدا و رسول هم، او را دوست می دارند و خداوند است که خیبر را به دست او فتح می کند [78]

۲- آیه ((هذان خصمان اختصموا فى ربهم ))[حج /19] درباره بدریون نازل شده است؛ یعنی آنهایی که در آن روز با مخالفان نبرد کردند از قبیل حمزه، علی (ع)، عبیدہ بن حارث و شیبه و عتبه و ولید بن عقبه[79]186

 

Imam Ali In Al-Sihah al-Sitta

In today's high-turbulent world in which materialistic schools attempt to prevail over intellectual and cultural affairs, and where disputes have been commonplace over spirituality and religious teachings, it is crucial to introduce Imam Ali (A.S.) as a comprehensive model of Islamic culture and knowledge to human society. Knowing about this model of asceticism, knowledge, justice, anti-oppression, bravery, and Islamic kindness can bring hope and liberation for today's human beings. It will bring liberation from the constraints that material philosophy and the spirituality-less world have twisted on the hands and feet of human beings today. For this, it is vital to demonstrate the kind of attitudes and views of Islamic religions towards Imam Ali (A.S.) and introduce his virtues and characters in the language of those who rejected his Imamah. Furthermore, reviewing Kutub al-Sittah of the Sunni hadith, which is a well-known Sunni hadith book, allows us to reach our objectives. The owners of Kutub al-Sittah have narrated numerous hadiths on the virtues and characters of Imam Ali (A.S.). However, they have cited only a few hadiths narrated from the Prophet Muhammad (PBUH) on the subject of Imamah and administratorship of Imam Ali (A.S.). And even by quoting the hadiths narrated from Aisha Bint Abi Baker, they have strived to deny the administratorship of the Prophet Muhammad (PBUH) about him. However, the Imamah of Imam Ali (A.S.) can be proved within that few but succeeding narrations in Kutub al-Sittah. The important point is the consensus of all Islamic religions on the great moral and wisdom characteristics (knowledge) of Imam Ali (A.S.) and the interest of the Prophet Muhammad (PBUH) to him. Representing such an image of Imam Ali (A.S.) (Molaye Mottaghian) by the owners of Kutub al-Sittah ( Al-Sihah al-Sitta ) can enable us to reach practical results in reflecting the bright image of Imam Ali (A.S.) to today's humanity.

یک مقاله دیگر

Covid and Nutrition: a Machine Learning Perspective

https://zenodo.org/record/4456712

یک مقاله

ارزیابی و تامین سلامت بازیهای رایانه ای مبتنی بر معناشناسی رسمی

Evaluation and Healthifying Computer Games, Based on Formal Semantics

 

نویسندگان:

محمد رضا بشارتی، محمد ایزدی

 

بازیهای رایانه ای همچون دیگر رسانه ها محمل انتقال پیامهای ضمنی و صریح هستند و قادرند بر سلامت جسم، روح و روان کاربران تاثیرات مثبت و منفی داشته باشند. مجموعه تاثیرات، دلالتها و معانی موجود در یک بازی میتواند بسیار گسترده، چندلایه و پیچیده باشد. برای بررسی و تضمین سلامت بازیهای رایانه ای، لازم است که به نحوی بتوان به محاسبه، ارزیابی و تعیین دلالتهای بازیهای رایانه ای (از منظرهای مختلف) پرداخت. یک رویکرد متدوال برای ارزیابی و بررسی پدیده های پیچیده و چندوجهی، استفاده از معناشناسی رسمی است. روشهای رسمی و دقیق میتواند راهگشای ارزیابی و تامین سلامت بازیهای رایانه ای باشد. در این مقاله یک سازماندهی پیشنهادی برای ارزیابی و تامین سلامت بازیهای رایانه ای مبتنی بر روشهای رسمی و دقیق ارائه شده که در آن دغدغه های ذینفعان مختلف در نظر گرفته شده است. همچنین طرح راه حلی فناورانه مبتنی بر بررسی تمکین سیستم ها به معانی برای مساله ارزیابی سلامت بازی ارائه شده که تکیه ی این راه حل، بر تکنیکهای وارسی مدل و حل منطقی است. چابکی، انعطاف، مقیاس پذیری، تکرارپذیری بررسی ها، شفافیت، تطبیق پذیری، موجود و در دسترس بودن جزئیات ارزیابی ها، ارزیابی لایه های مختلف و دلالتهای ضمنی و صریح سیستم بازی، اجتناب از تکیه بر سلایق یا مهارتهای فردی، تکیه بر مقررات و الزامات، توانایی ناشی از شفافیت برای برنامه ریزی ذینفعان و اشتغالزایی برای متخصصین از جمله ویژگیهای  سازماندهی ارائه شده است.

 

کلمات کلیدی
بازیهای رایانه ای، سلامت بازیهای رایانه ای، معناشناسی رسمی، روش های رسمی و دقیق، ارزیابی و تامین سلامت بازی، وارسی مدل، حل منطقی، سازماندهی.

 

 

 

ارزیابی و تامین سلامت بازی های رایانه ای مبتنی بر معناشناسی رسمی

مقاله پذیرفته شده و ارائه شده در اولین همایش فضای مجازی پاک (فمپ)، سال 1393.

 

لینک دریافت مقاله:

http://ce.sharif.edu/~besharati/Besharati-Izadi-Famp1393.pdf

 

Mohammad Reza Besharati, Mohammad Izadi, “Evaluation and Healthifying Computer Games, Based on Formal Semantics ”, Proceedings of First International Symposium on The Healthy Cyberspace, Tehran, 2015.